Sport ilm-fanining dolzarb muammolari

Mazkur maqolada futbol akademiyalarida sport zaxirasini ko‘p yillik tayyorlash tizimining nazariy va amaliy jihatlari yoritilgan. Ushbu tizim sportchilarni bosqichma-bosqich rivojlantirish, funksional tayyorgarlikni takomillashtirishga yo‘naltirilgan bo‘lib, individual yondashuv, ortopedik monitoring va yuklamalarni optimallashtirish orqali jarohatlar xavfini kamaytirish masalalarini qamrab oladi.Tadqiqotda zamonaviy texnologiyalar va fanlarning integratsiyasi orqali sport natijalarini yaxshilash ahamiyati ko‘rsatib o‘tilgan. Futbol akademiyalarida sportchilarni tayyorlash samaradorligini oshirish va uzoq muddatli rivojlanishni ta'minlash uchun nazariy asos bo‘lib xizmat qiladi.

Maqolada konchilarning organizmini noqulay mehnat sharoitlariga moslashtirishga va ularning barqaror ish qobiliyatini saqlab qolishga moʻljallangan mashqlar meʼyorlari ishlab chiqilgan. Shuningdek, konchilarning statik chidamliligi oʻzgarishi jadval shaklida koʻrsatilgan. Shuningdek, togʻ-kon sanoatining barcha kasblari uchun umumiy jismoniy tayyorgarlik guruhlarida olib boriladigan uzluksiz mashgʻulotlarning namunaviy majmuasi ham taqdim etilgan.

Maqolada yosh bokschilarning mashg‘ulot va musobaqa janglarida asosiy harakat turlarini qo‘llash hajmi bilan ulardan foydalanish samaradorligi o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqlik darajasini aniqlash usullari ko‘rsatib o‘tilgan. Shuningdek, yuqori sur’atda bajariladigan turli xil harakatlardan iborat bo‘lgan musobaqa janglarida yuqori natijalarga erishish yo‘llari ham aniqlangan.

Ushbu maqolada xalqaro sport huquqi doirasida sport agentliklari faoliyatining huquqiy asoslari va oʻziga xos xususiyatlari tahlil qilingan. Sport agenti tushunchasi, uning tarixiy shakllanish jarayoni, shuningdek, sport agentlarining asosiy faoliyat yoʻnalishlari va ularning belgilari keng yoritilgan. Maqolada sport agentlari faoliyatining xalqaro va milliy darajadagi tartibga solinishi, mavjud normativ-huquqiy mexanizmlar, shuningdek, amaliyotda uchraydigan muammolar va ularni hal etish yoʻllari muhokama qilinadi.

Mazkur maqolada tayyorlov davrida yosh gandbolchilarning maxsus jismoniy tayyorgarligini ishlab chiqilgan testlar yordamida tahlil qilish va nazorat qilish ishlari olib borilgan. Tadqiqotda Yakkasaroy tumanida joylashgan 2-sonli SM shugʻullanuvchilari va Chilonzor tumanida joylashgan SM gandbolchilarning maxsus jismoniy tayyorgarligi tekshirildi va natijalar bir birga taqqoslangan xolda amaliy tavsiyalar berilib, tadqiqotning yakunida xulosa keltirilgan.

Ushbu maqolada velosipedchilarning sport mashg‘ulotlari mohiyati, mezonlari va ko‘rsatkichlari, shuningdek, ularning yuklamalari hamda saralash tizimi batafsil yoritilgan. Turli xil yuklamalarning tashkiliy-uslubiy asoslari keltirib o‘tilgan. Velosipedchilarning sport mashg‘ulotlarini tashkil etishga oid asosiy masalalar chuqur tahlil qilingan.

Ushbu maqolada gandbolchilarni dastlabki tayyorgarlik bosqichiga saralash jarayoni koʻrib chiqiladi. Bu jarayon chidamlilik darajasini aniqlash va uni maxsus mashqlar orqali takomillashtirishni oʻz ichiga oladi. Tadqiqotda gandbol boʻyicha ixtisoslashtirilgan sport maktabida shugʻullanayotgan gandbolchilarning chidamliligi tahlil qilingan.

Ushbu maqolada yosh badiiy gimnastikachilarni oʻquv mashgʻulotlari tarkibi va yosh gimnastikachilar bilan ishlash usullari hamda mashgʻulot jarayoniga qoʻyiladigan talablar yoritilgan.

Ushbu maqolada tadqiqotchilar tomonidan oʻtkazilgan tajriba natijalariga koʻra, boks sport turi boʻyicha Oʻzbekiston terma jamoasiga jalb qilingan 17-18 yoshli bokschi qizlarning maxsus jismoniy tayyorgarlik, jismoniy sifatlar, kuch, tezkorlik, chaqqonlik, egiluvchanlik, chidamlilik, koʻrsatkichlari tahlili muhokama etiladi.

Mazkur maqolada sport tizimida ochiqlik va shaffoflikni taʼminlash maqsadida joriy etilgan raqamli axborot tizimlari faoliyatini tahlil qilish, “Yagona elektron platforma” orqali sportchilarning reytingi, musobaqalarda ishtiroki, yutuqlari, murabbiylar va hakamlar faoliyati hamda sport inshootlari toʻgʻrisidagi maʼlumotlar markazlashtirilgan holda raqamlashtirish orqali korrupsiyaviy holatlarning oldi olinayotgani, sportda boshqaruv samaradorligi oshayotgani ilmiy jihatdan asoslagan holda, Oʻzbekiston sport tizimida raqamli texnologiyalarni joriy etish orqali tizimli va samarali boshqaruv modelini shakllantirish masalalari keng yoritilgan.

Ushbu maqolada jismoniy tarbiya va sport ixtisosligida tahsil oluvchi imkoniyati cheklangan talabalarning kasbiy kompetensiyasini rivojlantirishning lingodidaktik xususiyatlarini mashgʻulot jarayonida turli xil sport atamalari, jestlar orqali ingliz tilini oʻrgatish boʻyicha tavsiyalar berilgan.

Maqolada sportchining psixofiziologik holatini baholashda foydalanadigan Tepping-testi haqida maʼlumotlar berilgan boʻlib, uni oʻtkazish metodikasi, kerakli jihozlar, foydalanish usullari, olingan maʼlumotlarni tahlil qilish uchun tavsiyalar berib oʻtilgan.

Ushbu maqolada oʻquvchi-sportchilarni professional sport taʼlimiga yoʻnaltirishning normativ-huquqiy asoslari bayon qilingan. Shuningdek, unda boʻlajak sportchi mutaxassislarning «Jismoniy tarbiya va sport» tarmoq malaka ramkasi darajalariga muvofiqligi professional standartlar kontekstida yoritilgan.

Mazkur maqolada milliy xalq oʻyinlari va milliy urf odatlarimizni oʻzida mujassamlashtirgan oʻzbek xalq oʻyinlari, ularning jamiyatdagi va yosh avlodni tarbiyalashdagi ahamiyati, milliy xalq oʻyinlarining anʼanalar bilan bogʻliqligi  masalalari haqida soʻz boradi.

Maqolada oʻquv-mashgʻulot bosqichidagi badiiy gimnastikachilarning mashgʻulot jarayonini ishlab chiqish, mashgʻulotlarni  rejalashtirish, sogʻlomlashtiruvchi va maxsus vositalarni va badiiy gimnastikachilar yuqori natijalarga erishishi uchun tayyorlov va musobaqa oldi tayyorgarlik davrlarida badiiy gimnastikachilarni funksional tayyorgarligida paydo boʻlishi mumkin boʻlgan muammolar muhokama qilingan.

Ushbu maqolada sport faoliyatidagi gender tengligi masalalari va sport jarayonlarida gender xususiyatlarini inobatga olish zarurati haqidagi maʼlumotlar taqdim etilgan.

Mazkur maqolada yoshlarni maʼnaviy-estetik va jismoniy kamol toptirishda sportning ahamiyati masalalari muhokama etiladi. Shuningdek, kishilarning muntazam va faol jismoniy tarbiya bilan shugʻullanishining inson organizmida ijobiy taʼsir koʻrsatishi yuzasidan manbalar bayon etiladi.

Maqolada 13-15 yoshli basketbolchilarning intellektual qobiliyatlarini rivojlantirishga oid maʼlumotlar keltirilgan. 13-15 yoshli oʻquvchilardan iborat basketbol jamoasi bilan tajriba oʻtkazilib, uning natijalari tahlil etildi.

Mazkur maqolada 7-8 yoshli stol tennischilar bilan oʻtkaziladigan anʼanaviy mashgʻulotlarda zarbalar aniqligini shakllantirish tajribasini oʻrganish muvozanat saqlash koʻrsatkichlari ostida tinch holatda namoyish etilgan 30 s. li zarbalar hajmi (soni) va ularning aniqligi gavdani 90o oldinga egilgan holatida kardiorespirator koʻrsatkichlar shu yoshli bolalar uchun oʻrnatilgan fiziologik meʼyori toʻgʻrisida bayon etilgan.

Maqolada O‘zbekiston yengil atletikachilarining Parij-2024 Olimpiyada o‘yinlaridagi ishtiroki tahlil qilingan. Sportchilarning mavsumdagi eng yaxshi natijasi va Olimpiyada o‘yinlaridagi ishtiroki taqqoslangan. Sportchilarning deyarli barchasida Olimpiyada o‘yinlarida ko‘rsatgan natijalari o‘zlarining mavsumdagi eng yaxshi natijasidan past ekanligi qayd etildi.

Ushbu maqolada sport faoliyatidagi gender tengligi masalalari va sport jarayonlarida gender xususiyatlarini inobatga olish zarurati haqidagi maʼlumotlar taqdim etilgan.